Amfetamin (alfa-metil-fenetilamin) narkolepsi ve dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu dahil çeşitli bozuklukların tedavisinde, kilo kontrolünde, iştah azaltıcı olarak kullanılan sentetik bir uyarıcıdır (stimülan). Özellikle DEHB tedavisinde ilaç olarak yaygın kullanımları sebebiyle rahatlıkla elde edilebilir. Bu sebeple yasa dışı olarak en sık kullanılan uyarıcı maddelerden biridir. Yan etki olarak şizofreni benzeri psikozlara neden olur. Yaklaşık 20 günlük kullanım sonunda tolerans gelişir. Zayıf olarak MAO enzimini de inhibe ettiğinden MAO inhibitörleri ve SSRI lar ile beraber kullanılırsa serotonin sendromuna sebep olabilir. Bu durum siproheptadin ile tedavi edilebilir. DEHB tedavisinde kullanılan ticari ilaçlardan Dexedrine, Elvanse ve Adderall amfetamin içeren ilaçlar arasında sayılabilir.
Amfetamin, genellikle uzun yol araç kullananlarca uyku kaçırmak ve konsantrasyon gerektiren sporlarda (atıcılık, okçuluk, vb) doping amacıyla da kullanılabilmektedir (amfetamin istismarı).
Amfetamin Etki mekanizmaları
- Aminlerin re-uptake 1 ile nörona alınmasını inhibe ederler.
- Aminlerin vezikülden sinaptik aralığa salınmasını arttırırlar.
Amfetamin Klinik kullanım
- Dikkat eksikliğinde ve hiperkinezide
- Latearl hipotalamustaki merkezi inhibe etmesi nedeniyle obezitede
- Dopaminerjik aktivite artışı nedeniyle parkinsonda
- REM dönemini kısalttıkları için narkolepside kullanılırlar.
Amfetamin Yan etkiler
Amfetamin/metamfetamin kullananlarda beyin kanamaları sık görülür; beyin kanamaları felçlere (hemorajik stroke) neden olabilir. Süreç yüksek ateşle başlar; bir süre sonra tabloya hipertansiyon ve kalpte ritim bozuklukları (aritmiler) eklenir. Hastaların bir bölümü hızla gelişen beyin sapı kanaması sonrasında felç bulguları gelişemeden ölebilirler (ansızın ölüm).
Amfetamin Test Cihazı için tıklayın.
Diğer bilgiler için tıklayın.
