Metamfetamin (kristal meth); uyarıcı ve halüsinasyon özelliği olan sentetik bir maddedir. Birçok uyarıcı gibi, 6-24 saat süren güçlü bir öfori; dolayısıyla bağımlılık yapma yeteneğine sahiptir. Yapı olarak amfetamine yakın psikoaktif bir maddedir.
IUPAC ismi (S)-N-metil-1-fenil-propan-2-amin olan methamfetamin, jenerik ismi Desoxyn® olarak 5/10 mg tabletler halinde ABD piyasasında bulunmaktadır. Ancak madde suistimal edilmek üzere kaçak üretimi ile tanınmıştır. Efedrin ya da Psödoefedrin molekülü hidrojenize edilerek kolayca elde edilebildiğinden hemen her yerde üretilebilmektedir. “Meth lab” de denilen bu yerler, üretimi sırasında çıkan fosfattan ötürü kırmızı bir renge boyanır ve kedi idrarı kokusuna sahiptir.
Metamfetaminin Bulunuşu Tarihi
1887 yılında metamfetamin sentezlenmesinden kısa bir süre sonra, metamfetamin efedrin maddesinden ilk kez 1893’te kimyager Nagai Nagayoshi tarafından sentezlendi. “Metamfetamin” terimi bu yeni karışımın kimyasal yapısından türedi:methyl alpha-methylphenethylamine. 1919 yılında, kristalize metamfetamin farmakolog Akira Ogata tarafından efedrinin redoks yöntemiyle kırmızı fosfor ve iyot kullanılarak sentezlendi.
Metamfetaminin Etkileri
Uyanıklık, motivasyon ve kısa dönem beyin aktivitesini artıran madde yüksek dozlarda öforiye neden olmaktadır. Madde alındığında tansiyon ve vücut sıcaklığı yükselir, göz bebekleri genişler. İshal, bulantı, kusma görülebilir.
Beyin kimyasını bozup depresyona yol açtığı bilinmektedir. Bağımlılarında kalıcı anhedoni oluşmaktadır. Eroin’den daha kuvvetli bağımlılık yaptığı ileri sürülmüştür.
Devamlı kullanıcılarında meth ağzı denen diş çürükleri gözükür, bağışıklık sistemi baskılanır. Bu kişilerde stafilokok enfeksiyonları sıktır. Kilo kaybı ve kısa dönem libido artışı, ardından erektil disfonksiyon da bilinen etkilerindendir.
Kuvvetli sistemik reaksiyon ile ölüm görülebilir.
